Mərkəzi Bankın müstəqilliyi
Mərkəzi Bankın müstəqilliyi (ing. central bank independence) — iqtisadi ədəbiyyatda mərkəzi bankın pul siyasətinin həyata keçirilməsində birbaşa siyasi və ya hökumət təsirindən azad olma dərəcəsini təsvir edən institusional xarakteristikası.
İqtisadi ədəbiyyatda mərkəzi bankın müstəqilliyinin vahid tərifi yoxdur. Mərkəzi bankın pul siyasəti alətlərini müstəqil şəkildə tətbiq etmək qabiliyyəti kimi müəyyən edilir. Hökumətin mərkəzi bankın pul siyasətinə təsirini məhdudlaşdıran qaydaların xarakterik xüsusiyyəti kimi. Hökumətin məhdud təsir göstərə biləcəyi seçilməmiş məmurlara pul siyasəti üçün səlahiyyət və məsuliyyətin verilməsi kimi.
İqtisadçı Vittorio Qrilli (2012–13-cü illərdə İtaliyanın İqtisadiyyat Naziri) həmmüəlliflərlə birlikdə 1991-ci ildə mərkəzi bankın siyasi müstəqilliyi (ing. political independence) və onun iqtisadi müstəqilliyi (ing. economic independence) konsepsiyalarını təklif etmişdir. Onlar öz orijinal işlərində siyasi müstəqilliyi mərkəzi bankın inflyasiya və ya iqtisadi fəallıq səviyyəsi kimi pul siyasətinin son məqsədini seçmək qabiliyyəti kimi müəyyən edirlər.
Xüsusi Müharibə Şöbəsi
Xüsusi Hərbi İdarə (türk. Özel Harp Dairesi) — Soyuq Müharibə dövründə Türkiyədə, Baş qərargahın nəzdində ABŞ-nin Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi (CIA) və NATO-nun əməkdaşlığı ilə qurulduğu irəli sürülən gizli təşkilat. Avropada İkinci Dünya Müharibəsindən sonra müxaliflərin (əsasən kommunistlərin) iqtidara gəlməsinin qarşısını almaq üçün qurulan "Qladio" adlı əks-partizan təşkilatının Türkiyədəki davamına siyasi ədəbiyyatda Xüsusi Hərbi İdarə, hərəkətləri reallaşdıranlara isə əks-partizan deyilmişdir.
NATO-un xüsusi hərbi təlimatlarına görə üzv ölkələrdə qurulan NATO qurumları, Türkiyədə əvvəl Səfərbərlik Tədqiq Təşkilat adı ilə təşkilatlanmış sonra birbaşa Baş qərargah komandanlığına tabe olan Xüsusi Hərbi İdarənin tabeçiliyi altında və onun mülki qolu olan əks-partizan olaraq fəaliyyət göstərmişdir.
Mərkəzi bankın faiz dərəcəsi
Mərkəzi bankın faiz dərəcəsi (ing. bank rate) — ölkənin mərkəzi bankının kommersiya banklarına verdiyi faiz dərəcəsidir.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İnformasiya Şöbəsi
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İnformasiya şöbəsi, Əksinqilabla mübarizə təşkilatı ləğv edildikdən sonra yaradılan təşkilat.
ƏMT-nin ləğvindən sonra Bakıda və onun ətrafında əks-kəşfiyyatı Bakı general-qubernatorluğunun tərkibində yaradılmış informasiya şöbəsi təmin etmişdir. ƏMT-nin təhqiqat, müşahidə, axtarış, həbs və s. Funksiyaları general-qubernatorun göstərişi ilə informasiya şöbəsinə verilmişdi.
İnformasiya şöbəsinə Ələkbər xan Şahsuvarov rəhbərlik edirdi. Həsən bəy Fətəlibəyov rəisin köməkçisi, türk ordusunun polkovniki rütbəsini daşıyan Cəmil bəy xüsusi tapşırıqları yerinə yetirməklə yanaşı, rəisin köməkçisi idi.
İnformasiya şöbəsi əməkdaşları başda Ələkbər xan olmaqla, bir sıra əhəmiyyətli əməliyyatlar həyata keçirmişdilər. 1920-ci ilin aprelində Balaxanıda pozuculuq işi aparan 22 nəfər bolşevikin həbs edilməsi böyük əks-səda doğurmuşdu.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xüsusi xidmət və təhlükəsizlik orqanları
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xüsusi xidmət və təhlükəsizlik orqanları maddəsi.
Rusiya Dövlət Bankının Bakı şöbəsi
Rusiya Dövlət Bankının Bakı şöbəsi — Rusiya Dövlət Bankının yerli qurumlarından biri.
1875-ci il iyulun 6-dan fəaliyyətə başlamışdı. Bankın sərəncamında xəzinədarlıq və kredit idarələri vardı. Rusiyada Fevral inqilabından (1917) sonrakı hərc-mərclik dövründə bank əməliyyatları dayandırılmışdı. Azərbaycanın müstəqilliyi elan edildikdən sonra Cümhuriyyət Hökumətinin əsas vəzifələrindon biri bankın fəaliyyətinin bərpası oldu. Bu sahədə hökumətin ilk tədbiri bankın uçot əməliyyatlarının yenidən başlanması haqqında 1918-ci il 23 iyun tarixli qərarı idi. 1918-ci il dekabrın 24-də neft sənayesi müəssisələrinə borc vermək üçün maliyyə nazirliyinə 2 milyon rubl məbləğində kredit açılması barədə qərar qəbul edildi. Həmin borc veksellərlə (borc sənədi) təmin olunmalı, Dövlət bankının uçot (hesabaalma) komitəsi borc verilən sahibkarların borc-ödəmə qabiliyyətini aydınlaşdırmalı idi.
1919-cu il martın 17-də fəhlələrə əmək haqqı verməkdən ötrü neft sənayeçilərinə maliyyə yardımı ayrılmışdı. Maliyyə yardımının verilməsi əməliyyatını Bankın Bakı şöbəsi aparırdı.